چهارشنبه سوری

جشن چهارشنبه سوری که ازشامگاه آخرین روزسه شنبه هرسال برگزار می شود، پیشینه ی باستانی و چند هزارساله دارد. فلسفه این جشن به آیین برگزاری گاهان‌بارِ پایان سال، یا «گهنبار پنجه» می رسد که در پنج روز پایان هرسال برگزار می‌شده و زرتشتیان همچنان آن را برپا می دارند.به باور سنتی ایرانیان پنج شبانه روز مانده به پایان سال، روان و فروهر درگذشتگان مهمان خانواده زمینی خود می باشند. به همین روی خانه تکانی ونوشدن زندگی را پایه ریزی کردند تابه خوبی ازفروهر نیاکان پذیرایی کنند.

 
با نگرش به همین باور، آنان در نیایشگاه ها، شهر و روستاها آتش هایی افروخته و به استقبال مهمانان می رفتند. پس از پنج روز گهنبار پنجه، آتش بزرگ دیگری را در سپیده دم نخستین روز سال بربالای بلندی ها می افروختند تا از روان و فروهردرگذشتگان بدرقه کرده باشند.
  پس ازاسلام در ایران به سبب مخالفت حکومت های نخستین، نیاکان ما دربرخی نواحی به شکل جشن «شب سوری» همچنان درشب یکی از روزهای پایانی سال برگزار می‌کردند که پس از چندی جشن چهارشنبه‌سوری همراه با آتش افروزی در کوچه و خیابان، سنت تازه ای برگرفته از گهنبار پنجه نام گرفته است
 اکنون روشن‌کردنِ آتش بر پشت‌بام خانه‌ها وبلندی تپه‌ها درشهر وروستا به جزخانواده های زرتشتی در برخی روستاها همچنان پابرجاست، ولی دربسیاری ازشهرهای بزرگ فراموش شده است. 
 در شب چهارشنبه سوری، سه کُپه آتش به نشان اندیشه نیک، گفتار نیک، و کردار نیک و یا هفت هیمه آتش به نشان هفت گام رازوری (عرفان) در فرهنگ نیاکان، روشن می شود و آیین باستانی گذر از آتش با پریدن از روی کپه های آتش، با گفتن واژگان "سرخی تو از من/ زردی من از تو..."، که به نشان درخواست پاکی درونی و بیرونی از آتش فروزان و فروغ اهورایی است برگزار می شود.
 پاره ای از سنت های جشن چهارشنبه سوری فال‌گوشی، کجاوه‌اندازی، فال‌کوزه، آجیل مشکل‌گشا، گره‌گشایی و قفل‌گشایی، شال‌اندازی وپخت آش‌رشته است که هرچند ریشه در باورهای باستانی دارند، اما ریخت امروزی و تازه به خود گرفته‌اند وبه گونه پراکنده دربرخی از روستاها و شهرها برگزار می‌شوند، اما در شهرهای بزرگ کم رنگ شده و کمتربه آنها پرداخته می شود.
 شوربختانه اندک اندک این آیین‌های شاد و سنتی جای خود را به جنگ وشورش خیابانی با استفاده از ترقه‌ و مواد پرسر و صدای برخی جوانان داده‌ است که با هویت جشن چهارشنبه‌سوری همگونی ندارد.   
برافروختن آتش، حلقه زدن دور آتش با دست در دست هم داشتن به نماد همبستگی، نیایش پروردگار، آرزوی سال وروزی شاد و پربار، با گذر از آتش و خواندن سروده ها و ترانه های شاد بهترین شیوه برای پاسداری از این آیین باشکوه باستانی است.